ବାଡ଼ି ଅଗଣାରେ କୁକୁଡ଼ା ପାଳନ ପାଇଁ ଉନ୍ନତ ପ୍ରଜାତି କୁକୁଡ଼ା

ଦେଶୀ କୁକୁଡାଙ୍କ ଅଣ୍ଡା ଦେବା କ୍ଷମତା କମ୍ ଥିବାରୁ ଗବେଷଣା ମାଧ୍ୟମରେ ଘର ବାଡ଼ିରେ ପାଳିବା ପାଇଁ ଉନ୍ନତ ରଙ୍ଗିନ କୁକୁଡ଼ା ପ୍ରରଜାତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଅଛି । ଏମାନେ ବାଡ଼ି ଅଗଣାରେ ଚରିବୁଲି ଖାଦ୍ୟ ଖାଇଥାନ୍ତି । ଘରକୁ ଫେରିବା ପରେ କିଛି ଅତିରିକ୍ତ ଦାନା ଦିଆଯାଇଥାଏ । କେବଳ ଅଣ୍ଡା କିମ୍ବା କେବଳ ମାଂସ କିମ୍ବା ଉଭୟ ମାଂସ ଓ ଅଣ୍ଡା ପାଇଁ ମିଳୁଥିବା ଉନ୍ନତ ପ୍ରଜାତିର କୁକୁଡ଼ାକୁ ଚାଷୀମାନେ ନିଜ ଘରବାଡ଼ିରେ ପାଳନ କରି ପାରିବେ ।

ଉଭୟ (ମାଂସ ଓ ଅଣ୍ଡା) ପାଇଁ ଉନ୍ନତ କୁକୁଡ଼ା ପ୍ରଜାତି

1). ବନରାଜ

ଗାଁରେ ନିଜ ବାଡ଼ିରେ ପାଳନ ପାଇଁ ଏହି ରଙ୍ଗିନ୍ କୁକୁଡ଼ା ଉଭୟ ମାଂସ ଓ ଅଣ୍ଡା ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ।
ଏଗୁଡ଼ିକ ଚରିବୁଲି ନିଜ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିଥାନ୍ତି ।
ବଢିବା ଓ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଅଳ୍ପ ପରିମାଣର (କୁକୁଡ଼ା ପିଛା 10-20 ଗ୍ରମ୍) ଅତିରିକ୍ତ ଦାନା (ଖୁଦ, କୁଣ୍ଡା, ମାଣ୍ଡିଆ, ଜହ୍ନା, ଚୋକଡ଼) ଦେବାକୁ ପଡ଼େ ।
ପ୍ରଥମ ଦୁଇ ସପ୍ତାହ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚିଆଁ ଗୁଡ଼ିକୁ କୃତ୍ରିମ ଉତ୍ତାପ ଦିଆଯାଇଥାଏ । ବନରାଜା ଅସୁବିଧାଜନକ ଓ ପ୍ରତିକୂଳ ପରିବେଶରେ ମଧ୍ୟ ଠିକ୍ ଭାବରେ ବଢିଥାଏ । କିନ୍ତୁ ଏହି ପ୍ରଜାତିର କୁକୁଡ଼ାକୁ ବନ୍ୟଜନ୍ତୁଙ୍କ ଆକ୍ରମଣରୁ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ ।

ବନରାଜ କୁକୁଡ଼ାର ଗୁଣ

ଅଧିକ ଉତ୍ପାଦନକ୍ଷମ – ବର୍ଷରେ 100 ରୁ 110 ଟି ଅଣ୍ଡା (ମାଟିଆ ରଙ୍ଗ) ଦିଅନ୍ତି ।
ଦିନିକିଆ ଚିଆଁର ଓଜନ- 34-40 ଗ୍ରାମ
6 ସପ୍ତାହରେ ଓଜନ – 700 ରୁ 750 ଗ୍ରାମ ହୋଇଥାଏ ।
4 ମାସ ସମୟରେ କୁକୁଡ଼ାର ଓଜନ – 2 କି.ଗ୍ରା.
ଅଣ୍ଡା ଦେବା ବୟସ-175 – 180 ଦିନ

2). ଗିରିରାଜ

ବାଡ଼ିରେ କୁକୁଡ଼ା ପାଳନ ପାଇଁ ଏହି ଜାତିର କୁକୁଡ଼ା ଉଭୟ ମାଂସ ଓ ଅଣ୍ଡା ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ।
ଏହାର ଲମ୍ବା ଥଣ୍ଟ ରହୁଥିବାରୁ ନିଜକୁ ବାହ୍ୟ ଶତ୍ରୁଠାରୁ ରକ୍ଷା କରିପାରିଥାଏ ।
ଅଳ୍ପ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ଖାଇ ମଧ୍ୟ ଅଣ୍ଡିରା ଗିରିରାଜ 10 ରୁ 12 ସପ୍ତାହ ମଧ୍ୟରେ ତାର ଶରୀର ଓଜନକୁ ସର୍ବାଧିକ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରିଥାଏ ।
ମାଈ ଗିରିରାଜ ବାହାରେ ଚରିବୁଲି ମଧ୍ୟ ବର୍ଷକୁ 150 ଟି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଣ୍ଡା ଦେଇଥାଏ ଏବଂ ଏଥିପାଇଁ କମ୍ ଖର୍ଚ୍ଚ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ ।
ଏହାର ଅନ୍ୟ ଗୁଣାବଳୀ ବନରାଜ କୁକୁଡ଼ା ସହିତ ସମାନ ଅଟେ ।

3). ଛାବ୍ରୋ

ଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ କଳା ଓ ପାଉଁଶିଆ ରଙ୍ଗର (ବ୍ରଏଲର) କୁକୁଡ଼ା ।
ଏହାର ମୃତ୍ୟୁହାର ଖୁବ୍ କମ୍ ଏବଂ ଗ୍ରାମଞ୍ଚଳ କୁକୁଡ଼ା ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଜରିଆରେ ବାଡ଼ିରେ କୁକୁଡ଼ା ପାଳନ ପାଇଁ ଏ କିସମର କୁକୁଡ଼ାକୁ ଖୁବ୍ ପସନ୍ଦ କରାଯାଏ ।
ଅଣ୍ଡା – 170 – 180
ଖାଦ୍ୟ ଓ ଉତ୍ପାଦିକା ଗୁଣର ଅନୁପାତ ବା ଏଫ୍.ସି.ଆର୍- 2 ଅର୍ଥାତ୍ 2 କି.ଗ୍ରା ଦାନା ଖାଇଲେ ଦେହର ଓଜନ 1 କି.ଗ୍ରା. ବଢିଥାଏ ।

4). ରେନବୋ ରୁଷ୍ଟର

ଏହି କୁକୁଡ଼ା ମାନେ ବିଭିନ୍ନ ରଙ୍ଗର ହୋଇଥାନ୍ତି ।
ଏମାନେ ଦାନା ଖାଇଲେ 2 ମାସରେ 4 କି.ଗ୍ରା. ଦାନା ଖାଇ ହାରାହାରି 1.8 କି.ଗ୍ରା. ଓଜନ ହୋଇଥାନ୍ତି ।
ମାଈ କୁକୁଡ଼ା ମାନେ ବର୍ଷକୁ 150ରୁ 180 ବାଦାମି ରଙ୍ଗର ଅଣ୍ଡା ଦେଇଥା୍ତି । ଏ
ମାନେ କଡ଼କି ହୁଅନ୍ତି ନାହିଁକି ଅଣ୍ଡାରୁ ଛୁଆ ଫୁଟାଇ ପାରନ୍ତି ନାହିଁ ।

ମାଂସ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଉନ୍ନତ କୁକୁଡ଼ା ପ୍ରଜାତି

1). କ୍ରଏଲର

ଏହା ଏକ ରଙ୍ଗୀନ ମାଂସାଳ (ବ୍ରଏଲର) କୁକୁଡ଼ା ।
ଏହାର ଅଣ୍ଡା ଧୂଷର ରଙ୍ଗର ।
ଏ କିସମ କୁକୁଡାର ମୃତ୍ୟୁହାର କମ୍ ଏବଂ ବାଡ଼ିରେ କୁକୁଡ଼ା ପାଳନ ପାଇଁ ଏହା ଉପଯୁକ୍ତ ।
ଶରୀର ଓଜନ 7 ସପ୍ତାହରେ – 1.1 – 1.5 କି.ଗ୍ରା.

2). ରେଡ଼ କର୍ଣ୍ଣିସ

ଏହି କୁକୁଡାଙ୍କର ରଙ୍ଗ ଫିକା ନାଲି ହୋଇଥାଏ ।
ଗଞ୍ଜା ମାନଙ୍କ ରଙ୍ଗ ଗାଢ ନାଲି ହୋଇଥାଏ ।
ଏହି ପ୍ରଜାତିର କୁକୁଡ଼ା ମାନେ ଆକାରରେ ବଡ଼ ଓ ଓଜନିଆ ହୋଇଥାନ୍ତି ।
ଗଞ୍ଜା ମାନେ 3-4 କି.ଗ୍ରା. ଓ ମାଈ କୁକୁଡ଼ା 2-3 କି.ଗ୍ରା. ଓଜନ ହୋଇଥାନ୍ତି ।
ମାଈ କୁକୁଡ଼ା ମାନେ ବର୍ଷକୁ 150 ଟି ଅଣ୍ଡା ଦେଇଥାନ୍ତି ।

3). ସାସୋ

ଏହା ଏକ ରଙ୍ଗୀନ ମାଂସାଳ (ବ୍ରୟେଲର) କୁକୁଡ଼ା ।
ଏମାନଙ୍କ ପର ବିଭିନ୍ନ ରହ୍ଗର ହୋଇଥାଏ ।
ଦାନା ଖାଇଲେ ଏମାନେ ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ବଢିଥାନ୍ତି ।
2 ମାସରେ 4.5 କି.ଗ୍ରା. ଦାନା ଖାଇ ହାରାହାରି 2.2 କି.ଗ୍ରା. ଓଜନ ହୋଇଥାନ୍ତି ।
ମାଈ କୁକୁଡ଼ା ମାନେ ବର୍ଷକୁ 150 ଟି ଅଣ୍ଡା ଦେଇଥାନ୍ତି ।

ଅଣ୍ଡା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଉନ୍ନତ କୁକୁଡ଼ା ପ୍ରଜାତି

କଳିଙ୍ଗ ବ୍ରାଉନ

ଏହି କୁକୁଡ଼ା ଅଣ୍ଡା ପାଇବା ପାଇଁ ରଖାଯାଏ ।
ଏହାର ରଙ୍ଗ ଧଳା । ଏମାନଙ୍କ ପିଠି ଓ ଡ଼େଣାରେ ନାଲି ପର ଥାଏ ।
ଏଗୁଡ଼ିକ ଚରିବୁଲି ନିଜପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିଥାନ୍ତି ।
ବଢିବା ଓ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଅଳ୍ପ ପରିମାଣର (କୁକୁଡ଼ା ପିଛା 10-20 ଗ୍ରାମ) ଅତିରିକ୍ତ ଦାନା (ଖୁଦ, କୁଣ୍ଡା, ମାଣ୍ଡିଆ, ଜହ୍ନା, ଚୋକଡ଼) ଦେବାକୁ ପଡ଼େ ।
ଅଣ୍ଡାର ଖୋଳପା ଟାଣ ହେବା ପାଇଁ ଶାମୁକା ଗୁଣ୍ଡ, ଚୁନ ପାଉଡ଼ର 2-5 ଗ୍ରାମ ଦିଆଯାଏ ।
କଠିନ ପରିସ୍ଥିତିରେ ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚି ପାରନ୍ତି ।
ବାହ୍ୟ ଜନ୍ତୁଙ୍କ ଠାରୁ ନିଜକୁ ରକ୍ଷା କରିବାର କ୍ଷମତା ଅଛି ।
6 ସପ୍ତାହରେ ଓଜନ – 700 ରୁ 750 ଗ୍ରାମ ହୋଇଥାଏ ।
4ମାସ ସମୟରେ କୁକୁଡ଼ାର ଓଜନ – 1 କି.ଗ୍ରା.
ଅଣ୍ଡା ଦେବା ବୟସ – 5 ମାସରୁ । ବର୍ଷରେ 250 – 260 ଟି ଅଣ୍ଡା (ମାଟିଆ ରଙ୍ଗ) ଦିଆନ୍ତି ।

ଆର୍. ଆଇ.ଆର.

ଏହାର ରଙ୍ଗ ନାଲି । କୁକୁଡ଼ା ଅଣ୍ଡା ପାଇବା ପାଇଁ ରଖାଯାଏ ।
ଏଗୁଡ଼ିକ ଚରିବୁଲି ନିଜ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିଥାନ୍ତି ।
ବର୍ଷ ପିଛା ଅଣ୍ଡା ଉତ୍ପାଦନ – 230-240ଟି
12 ଟି ଅଣ୍ଡା ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟ ଖର୍ଚ୍ଚ – 2.47 କି.ଗ୍ରା.
ଅଣ୍ଡା ଦେବା ବୟସ – 150 ରୁ 160 ଦିନ

ବ୍ରାଉନ୍ ଲେୟାର

ଏହି କୁକୁଡ଼ା ମାନଙ୍କ ରଙ୍ଗ ବାଦାମୀ ବା ଗାଢ ବାଦାମୀ ହୋଇଥାଏ ।
ଏମାନେ ଅଧିକ ଅଣ୍ଡା ଦିଅନ୍ତି ଓ କମ୍ ଓଜନର ହୋଇଥାନ୍ତି ।
ଗଞ୍ଜା ମାନେ 1.5 – 2 କି.ଗ୍ରା. ଓ ମାଈ କୁକୁଡ଼ା 1.2-1.5 କି.ଗ୍ରା. ଓଜନ ହୋଇଥାନ୍ତି ।
ମାଈ କୁକୁଡ଼ା ମାନେ ବର୍ଷକୁ 250-270 ଟି ଅଣ୍ଡା ଦେଇଥାନ୍ତି ।
ମାତ୍ର ଏମାନେ କଡ଼କି ହୁଅନ୍ତି ନାହିଁ କି ଅଣ୍ଡାରୁ ଛୁଆ ଫୁଟାଇ ପାରନ୍ତି ନାହିଁ ।

କ୍ୟାରି ଦେବେନ୍ଦ୍ର

ଏହି କୁକୁଡ଼ା ଉଭୟ ଅଣ୍ଡା ଏବଂ ମାଂସ ପାଇଁ ପାଳନ କରାଯାଏ ।
ଏହା ମିଶ୍ରିତ ରଙ୍ଗର ହୋଇଥାଏ ।
ଏମାନଙ୍କ ଅଣ୍ଡା ଦେବା ବୟସ ପାଞ୍ଚ ମାସରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ ଓ ବାର୍ଷିକ ଅଣ୍ଡାଦାନ କ୍ଷମତା 190 ରୁ 200 ।
ବିକ୍ରି ବୟସର ଓଜନ ପ୍ରାୟ 2 କି.ଗ୍ରା. ।

ଓଡିଶାରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ଦେଶୀ ପ୍ରଜାତି

ଭେଜାଗୁଡ଼ା

ଭେଜାଗୁଡ଼ା ପ୍ରଜାତିର କୁକୁଡ଼ା କୋରାପୁଟ ଜିଲ୍ଲାର ଜୟପୁର, କୁନ୍ଦ୍ରା, ବୈପାରିକୁଡ଼ା, କୋଟପାଡ଼, ନବରଙ୍ଗପୁର, ମାଲକାନଗିରି ଜିଲ୍ଲାରେ ବହୁଳ ମାତ୍ରାରେ ପାଳନ କରିଥାନ୍ତି ।
ଏମାନଙ୍କ ଆଗାର ସାଧାରଣ ଦେଶୀ କୁକୁଡ଼ାଙ୍କଠାରୁ ବଡ଼ ଓ ଅଧିକ ଓଜନିଆ ।
ପ୍ରାପ୍ତ ବୟସ୍କ ମାଈ କୁକୁଡ଼ା 5 ମାସ ବୟସରେ 1.3 କି.ଗ୍ରା. ଏବଂ ଗଞ୍ଜା କୁକୁଡ଼ା 5 ମାସ ବୟସରେ 2.0 କି.ଗ୍ରା. ହୋଇଥାଏ ।
ବିଭିନ୍ନ ରଙ୍ଗର ଚିତ୍ରାବିଚିତ୍ରା ଯତା କଳା, ନାଲି ମିଶା, ଗାଢ ନାଲି, କଳା ଓ ସିଲଟ ରହ୍ଗ ହୋଇଥାଏ ।
ସାଧାରଣତଃ ମଧାର ଚୂଳ (କେତେକ ଜାଗାରେ ଏକ ଚୂଲ) ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।
ଚମଡ଼ାର ରଙ୍ଗ ଧଳା, ନଳୀ ଗୋଡ଼ ଲମ୍ବା ଓ ମଜବୁତ ।
ଗୋଡ଼ ଏବଂ ପାଦର ଆଙ୍ଗୁଠି ଗୁଡ଼ିକରେ ପର ନଥାଏ ।

କଳାହାଣ୍ଡି

ଏହି ପ୍ରଜାତିର କୁକୁଡ଼ା, କଳାହାଣ୍ଡି ଜିଲ୍ଲାର ଧର୍ମଗଡ଼, କୋକଶଲା, ଅମ୍ବାପାଣି ଓ ଭବାନୀପାଟଣା, ରାୟଗଡ଼ାର କାଶିପୁର ଓ ନବରଙ୍ଗପୁର ଅଞ୍ଚଳରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳନ୍ତି ।
ଏମାନଙ୍କର ଆକାର ଛୋଟ ଏବଂ ବୟସ୍କ ପେଣ୍ଠିର ଓଜନ 700-800 ଗ୍ରାମ ଓ ଗଞ୍ଜାର ଓଜନ ପ୍ରାୟ ଏକ କି.ଗ୍ରା. ହୋଇଥାଏ ।
ଏମାନେ ଏକ ଚୂଳିଆ, କର୍ଣ୍ଣପାଲି ଧଳା, କଳା ଧଳା ଲାଲ ପ୍ରଭୃତି ରଙ୍ଗ ବେରଙ୍ଗ ପର, ନଳୀଗୋଡ଼ ଛୋଟ, ଚର୍ମ ରଙ୍ଗ ହଳଦିଆଂଶିକ କଳା ବର୍ଣ୍ଣଯୁକ୍ତ ।
ସାଧାରଣତଃ ନାଲି ଦେହ, ପେଟ ଏବଂ ପୁଛ କଳା ।
ଗୋଟିଏ ମୁଥରେ ଏମାନେ 12-18 ଟି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଣ୍ଡା ଦିଅନ୍ତି ।
ଏହିପରି ବର୍ଷକୁ 4 ଥରରେ ଅଣ୍ଡା ଦିଅନ୍ତି ।
ଅଣ୍ଡାର ଆକାର ଓ ଓଜନ ଖୁବ୍ ଛୋଟ, ପ୍ରାୟ 25 ଗ୍ରାମ ଓ ମାଂସ ସୁସ୍ୱାଦୁ ।

ହାଂସଲି

ଏହି କୁକୁଡ଼ା କିସମ ମୟୁରଭଞ୍ଜରେ ମିଳେ ।
ଏହା ଏକ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଧରଣର କୁକୁଡ଼ା ।
ଏହା ନାଲିଆ, କଳା, ହଳଦିଆ କଲା ମିଶା ଏବଂ ଥରେ ଥରେ ଧଳା ପର ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ।
ଏହାର ଚୂଳ ମଟର ବା ପି-କୁମ୍ବ କୁହାଯାଏ ।
ଏହାର ଥଣ୍ଟ ଉପରୁ ଅର୍ଦ୍ଧଗୋଲାକାର ଏବଂ ଗୋଡ଼ ଗୁଡ଼ିକ ଶକ୍ତ ଓ ମଜଭୁତ ଅଟେ ।
ହାଂସଲି ଚିଆଁ ଶୀଘ୍ର ବଢନ୍ତି ଏବଂ କିଛି ଚିଆଁ ଅବସ୍ଥାରେ କମ୍ ପର ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ।
ଏହା 10-15 ଟି ଅଣ୍ଡା ଗୋଟିଏ ମୁଥରେ ଦିଏ ।
ଏଥିରେ ଅଣ୍ଡିରା ଛୁଆ 5 ମାସ ବୟସରେ 2.5 କି.ଗ୍ରା. ବିଶିଷ୍ଟ ହୋଇଥାନ୍ତି ।
ମୟୁରଭଞ୍ଜ ଜିଲ୍ଲାରେ ଆଦିବାସୀ ମାନେ ହାଂସଲି ଗଞ୍ଜା କୁକୁଡ଼ାକୁ ଲଢେଇରେ ଲଗେଇଥାନ୍ତି । ମୟୁରଭଞ୍ଜ ଜିଲ୍ଲାର ଆଦିବାସୀ ମାନେ ଏହି କୁକୁଡ଼ା ପ୍ରଜାତି ସୃଷ୍ଟି କରିଛନ୍ତି ।

ଉନ୍ନତ ରଙ୍ଗିନ କୁକୁଡ଼ା ଛୁଆ କେଉଁଠୁ ପାଇବେ ?

ଆମ ରାଜ୍ୟରେ 4 ଗୋଟି କୁକୁଡ଼ା ପ୍ରଜନନ କେନ୍ଦ୍ର ବର୍ତ୍ତମାନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଅଛି । ସରକାରୀ କୁକୁଡ଼ା ଫାର୍ମ ଓ ଚିଆଁ ପ୍ରଜନନ କେନ୍ଦ୍ରରେ ଭଲ ଚିଆଁ ସୁଲଭ ଦରରେ ମିଳିଥାଏ । ତାରାର ବିବରଣୀ ନିମ୍ନରେ ଦିଆଗଲା ।

କ୍ର.ସଂ.	ଜିଲ୍ଲା	ଚିଆଁ ମିଳିବା ସ୍ଥାନ
1	ଅନୁଗୁଳ	ଆଠମଲ୍ଲିକ, କଣିହା, ପାଲଲହଡ଼ା, ଅନୁଗୁଳ
2	ବାଲେଶ୍ୱର	ରେମୁଣା, ନିଳଗିରି
3	ଭଦ୍ରକ	ବାହୁଦରଡ଼ା
4	ବଲାଙ୍ଗିର	ପାଟଣାଗଡ଼, ବଲାଙ୍ଗିର, ଟିଟିଲାଗଡ଼
5	ବଉଦ	ବଉଦ
6	ବରଗଡ଼	କୁଚିପାଲି, ବରଗଡ଼
7	କଟକ	ଆଠଗଡ଼, ବାଙ୍କି
8	ଦେଓଗଡ଼	ଦେଓଗଡ଼
9	ଢେଙ୍କାନାଳ	ଢେଙ୍କାନାଳ, ହିନ୍ଦୋଳ, କାମାକ୍ଷାନଗର
10	ଗଜପତି	ପାରାଳାଖେମୁଣ୍ଡି
11	ଗଞ୍ଜାମ	ଭଞ୍ଜନଗର, ଛତ୍ରପୁର
12	ଜଗତସିଂହପୁର	ଜଗତସିଂହପୁର
13	ଯାଜପୁର	ବିଞ୍ଝାପୁର
14	ଝାରସୁଗୁଡ଼ା	ଅରଡ଼ା
15	କଳାହାଣ୍ଡି	ଜୁନାଗଡ଼, ଭବାନିପାଟଣା
16	କନ୍ଧମାଳ	ଫୁଲବାଣୀ, ବାଲିଗୁଡ଼ା
17	କେନ୍ଦୁଝର	ହରିଚନ୍ଦନପୁର, ଚମ୍ପୁଆ, ସାଇଁକୁଳ
18	କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା	କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା
19	ଖୋର୍ଦ୍ଧା	ଖୋର୍ଦ୍ଧା, ସଘନ କୁକ୍କୁଟ ଉନ୍ନୟନ କେନ୍ଦ୍ର, ଲକ୍ଷ୍ମୀସାଗର, ଭୁବନେଶ୍ୱର
20	କୋରାପୁଟ	କୋରାପୁଟ, ସିମିଳିଗୁଡ଼ା
21	କନ୍ଧମାଳ	କନ୍ଧମାଳ, ବାଲିଗୁଡ଼ା
22	ମାଲକାନାଗିରି	ମାଥିଲି
23	ମୟୁରଭଞ୍ଜ	ବାରିପଦା, କରଞ୍ଜିଆ, ଉଦଳା, ବହଳଦା
24	ନବରଙ୍ଗପୁର	ନବରଙ୍ଗପୁର
25	ନୟାଗଡ଼	ନୟାଗଡ଼
26	ନୂଆପଡ଼ା	ନୂଆପଡ଼ା
27	ପୁରୀ	ପିପିଲି
28	ରାୟଗଡ଼ା	ରାୟଗଡ଼ା, ଗୁଣୁପୁର
29	ସମ୍ବଲପୁର	ଚିପିଲିମା, କୁଚିଣ୍ଡା
30	ସୁବର୍ଣ୍ଣପୁର	ସୁବର୍ଣ୍ଣପୁର, ବିରମହାରାଜପୁର
31	ସୁନ୍ଦରଗଡ଼	ପାାନପୋଷ, ବଣେଇ

ସୌଜନ୍ୟ- ପ୍ରାଣୀପାଳନ ଓ ପ୍ରାଣୀ ଚିକିତ୍ସା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ, କଟକ